“boerderij bij de vaart”
eigen collage van foto’s
Nieuwsgierige foto’s van een “boerderij bij de vaart” die, als we ze goed bekijken, foto’s van Kalkhúswei 32 blijken te zijn. Op bijgaande collage heb ik verschillende overeenkomsten aangegeven.
Zou in het pand Kalkhúswei 32 een boerderij zijn geweest vóórdat Tjibbe Kuipers er een garage had?
Om die vraag te beantwoorden is het even goed opletten !
- Tjibbe Kuipers werd op 03 mei 1912 in het schippersgezin Jille Kuipers en Hiltje Bouma. Hiltje Bouma werd geboren in Westergeest. Ze was een dochter van Tjibbe Bouma en Jantje Zijlstra.
Jille Kuipers werd in Doezum geboren in 1877. Hij kwam op 01 april 1913 te Groningen te overlijden. Zesendertig jaar oud. Mogelijk lag het gezin met hun schip in Groningen?- Op 17 mei 1926 werden Tjibbe Kuipers en zijn moeder Hiltje Bouma [“wed. J. Kuipers”] bijgeschreven op de gezinskaart van Tjibbe Bouma. De vader van Hiltje. De grootvader van Tjibbe. Met z’n drieën woonden ze toen in woning A9. Want beppe Jantje Zijlstra was 15 jaar eerder al overleden. In 1917 in “huizinge wijk A, nummer 9”. In de overlijdensakte van Jantje Zijlstra staat vermeld dat ze gehuwd was met “Tjibbe Bouma, veehouder aldaar”.
- Nu is het lastig om “huizingenummers” één op één om te zetten naar het huidige adres. Toch heb ik een aanknopingspunt. In 1880 overleed Yke van der Schaaf “in huizinge nummer 8, wijk A” – qua nummering naast de woning van Tjibbe Bouma. In december van dat jaar verscheen een advertentie in de Leeuwarder Courant waarin “eene huizinge met hok […] staande en gelegen bij het Kalkhuis onder Westergeest” te koop werd aangeboden. De woning was “bij de weduwe en erven Yke Jeens van der Schaaf in eigen gebruik”.
Al met al is het dus zeker dat er een boerenbedrijf is geweest vóórdat Tjibbe Kuipers er een garage begon.
U kunt meehelpen om onze geschiedenis completer te maken. Heeft u meer informatie, een aanvulling, een foto of ander materiaal wat past bij deze ‘post’, plaats dan onderaan een reactie.
Kalkhúswei 12
-
- Kalkhúswei 12 [collectie Foestrumer Archief]
-
- blau is de NH-kerk [eigen foto]
Het karakteristieke boerderijtje werd begin jaren ’70 van de vorige eeuw afgebroken toen de Woarven werd aangelegd. De bejaardenwoningen stonden er toen al. De gemeente heeft toen het huis met land gekocht en er vrijstaande woningen op laten bouwen.
Voor zover bekend hebben de volgende families op dit adres gewoond:
- Rond 1920 / 1930: Ringer en Sietske van der Meulen – Dijkstra.
Antje Jelkes Boonstra [collectie Foestrumer Archief]
Op 27 april 1912 trouwde hij op 51-jarige leeftijd met de 42-jarige naaister Sietske Dijkstra. Sietske of Sytske was ook een Westergeastmer en werd geboren op 25 februari 1870. Ringer was timmerman. Zonder een eigen bedrijf.
Antje Jelkes Boonstra, de moeder van Ringer heeft ook in deze woning gewoond. De woning werd als winkeltje gebruikt maar ook als kroegje – Antje zou daar kastelein zijn geweest. Overigens was het aantal kroegjes groot. Op Foestrumer Archief wordt Minnema geciteeerd: “Zeer groot was het aantal kroegen of kroegjes, soms huis aan huis.”
Antje overleed op de hoge leeftijd van 94 jaar. Op 11 mei 1923.
Na het overlijden van Ringer, op 11 mei 1931, trouwde Sietske rond 1935 opnieuw. Met Ulbe de Vries die op 28 oktober 1878 te Sijbrandahuis werd geboren. Ulbe kwam op 67-jarige leeftijd te overlijden. Hij was op 14 april 1946 per fiets onderweg naar de kerk in Zwagerveen, werd onwel en viel van de fiets. Hij overleed ter plaatse.
- Rond 1930 – 1946: Johannes en Doutzen Adema – Meijer.
Doutzen Meijer was een Westergeastmer, geboren op 30 september 1871 in het gezin van Kornelis Libbes Meijer en Antje Roozendaal. Op 24-jarige leeftijd trouwde ze als dienstmeid met de evenoude arbeider Johannes Adema. Johannes werd geboren op 17 maart 1872. Opo de trouwakte staat vermeld dat Johannes werd geboren in Augsbuurt.
Ze kregen voor zover ik kan nagaan zeven kinderen; toen moeder Doutzen op 14 november 1930 te Westergeest overleed, was de oudste 32 jaar. De jongste was negentien.
- Rond 1946 – 1949: fam. Popke Heidema.
meester Popke Heidema [detail uit collectiefoto Foestrumer Archief]
Tot 1939 had hij meerdere tijdelijke betrekkingen in het onderwijs en maakte hij een carrier switch. Hij kreeg een vast contract als Agent van Politie te Amsterdam. Tot 1946, toen hij een vast dienstverband kreeg aan de school te Triemen. De secretaris van de schoolvereniging schreef in de notulen: ”Meester Heidema zal wel gedacht hebben: men kan nog zo waakzaam zijn dat de ene volksgenoot de andere niet verontrust, de opvoeding tot goed staatsburger begint bij het kind … “.
Popke Heidema overleed op 18 februari 1989 te Drachten.
- Van 1949 tot 1950 hebben Ybele en Janke Steenstra – Kempenaar er gewoond.
Ybele [1909 – 1989] was op 20 mei 1933 getrouwd met Janke [1911 – 1981]. In 1950 verhuisden ze naar “Cleyn Buma”, Bumawei 23. Lees meer over pake Ybele en beppe Janke in “Verborgen romantiek van pake Ybele“.
- 1950 – begin jaren ’70: Ate en Tetje van der Meulen – Nicolai.
Ate en Tetje van der Meulen [collectie Foestrumer Archief]
Ate en Tetje waren de laatste bewoners. Ate heeft jarenlang een rol gehad bij de Bescherming Bevolking Westergeest-Triemen.
Ate kwam als bode van de begrafenisvereniging te overlijden op 13 augustus 1985. Hij stierf tijdens zijn ronde langs de dragers om deze te vragen of zij dienst konden doen tijdens de begrafenis van Martje Bosgraaf – de Jong [geboren in 1930]. Martje was getrouwd met Durk Bosgraaf [1917 – 1999] en was een dag eerder, op 12 augustus, overleden.
Tetje overleed op 16 april 2004 in Dronten.
U kunt meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken! Weet u meer over Kalkhúswei 12 of over de bewoners? Hebt u foto’s? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
Bronnen:
- Foestrum
- Friesch Dagblad, 17 april 1946
- Theo van der Meulen
- http://www.foestrumerarchief.nl
- http://www.graftombe.nl
- http://www.heidema.org
De mysterieuze melkbus
collectie Foestrumer Archief, met eigen accent.
Eelke Meinertswei 19 – Een foto. Getoond tijdens een fotoavond in De Tredder. Het onderwerp was ‘de boeren in Westergeest’. Deze avond de veehouders aan o.a. de Eelke Meinertswei. En toen viel het op. Die ene melkbus. Aan de kant van de weg. Ergens rond 1905 / 1907. Want toen is deze foto gemaakt. Langs de Eelke Meinertswei. Op een plek waar toch geen boerderij stond!? Wel een wagenmakerij – de Âlde Weinmakkerij.
Het is een uitdaging om dit mysterie te ontrafelen. Van wie was deze melkbus. Wie was daar boer? Of ….
bron HisGIS met eigen accent: de pijl wijst richting de Âlde Weinmakkerij.
De eerste stap is een zoektocht op HisGIS. Op de kaarten die daarin staan, wordt de bebouwing in Westergeest weergegeven. Bijgaande foto is een mix. Een mix van een kadastrale kaart uit 1832 plus een topografische kaart uit de jaren 1870-1935. Maar daarop geen bebouwing áchter de Âlde Weinmakkerij.
De zoektocht op HisGIS levert dus niets op.
Volgens Foestrumer Archief zou er mogelijk een Zwaagstra hebben gewoond? Mogelijk geeft dat meer duidelijkheid?
Op het kerkhof van Westergeest kan ik één Zwaagstra vinden. Boukje Zwaagstra [26 december 1875 – 20 mei 1959]. Zij trouwde op 28 mei 1904 met arbeider Klaas Zijlstra [05 maart 1869 – 30 juli 1952]. Haar ouders Durk Zwaagstra en Willemke Postma woonden op Kollumerzwaag, waardoor dit spoor naar de Zwaagstra’s in Westergeest spaak loopt.
1929, Kertiersreed – Het echtpaar links zijn Klaas en Baaije Zijlstra waren 25 jaar getrouwd. De man met sigaar is Klaas Kooistra, gehuwd met Willemke Zijlstra, die zoontje “Lytse Wierd”op schoot heeft. De overigen zijn van links naar rechts:Jitske, Ytsje en Ynskje Zijlstra. De oude baas rechts op de foto is Durk (vader van Baaije, dus de pake van de dames en de oerpake van lytse Wierd). De foto is genomen voor de woning van de familie Zijlstra. Zoon Dirk van Klaas en Baaije [Boukje] wilde niet op de foto [collectie Foestrumer Archief].
Het was bovendien niet ongebruikelijk dat melkbussen, na het melken, niet mee werden genomen naar huis. Maar dicht bij het vee aan de kant van de weg werd gezet. De melkrijder pikte de melkbus daar op en bracht die vervolgens naar de melkfabriek. In dit geval mogelijk Huisternoord te Oudwoude. Daar werd sinds 1899 melk verwerkt.
Zou het mogelijk zijn dat de mysterieuze melkbus van Klaas en Boukje Zijlstra – Zwaagstra is geweest? Dat Klaas achter de Âlde Weinmakkerij vee had lopen? En daar had gemolken waarna de melkbus daar klaar werd gezet om opgehaald te worden?
Het is slechts gissen. Het mysterie van de melkbus is nog niet écht opgelost.
Maar u kunt meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken! Weet u meer over een familie Zwaagstra in Westergeest te vertellen of hebt u foto’s? Weet u meer over een boerenbedrijf achter de Âlde Weinmakkerij? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
bronnen:
Kastelein Sjoerd van den Berg
Wie weet hier meer van ?
Op de plaats waar nu café Foestrum, Eelke Meinertswei 15 ( vroeger B22?), staat, heeft vroeger waarschijnlijk ook al een café gestaan. De kastelein daarvan was een zekere Sjoerd van den Berg.
Het is een vraag die gesteld wordt in bericht 1660 op Foestrumer Archief. Een vraag om uit te zoeken. Omdat de huisnummering B volgens mij niet binnen de bebouwde kom van Westergeest te vinden is. Ik ga aan de slag met de gegevens uit bericht 1660.
Sjoerd van den Berg werd op 14 oktober 1865 geboren in het gezin van Sytze Wytzes van den Berg en Anskje Sjoerds van der Wal. Het gezin woonde in Veenwouden.
Op 30 april 1888 trad de toen 22 jarige Sjoerd in het huwelijk met de één jaar oudere Jelske Gerbens van der Veen [1864 – 1957] geboren te Bergum. Samen kregen ze drie kinderen:
- 19-06-1889, Anskje te Hardegarijp
- 07-09-1893, Antje te Hardegarijp
- 12-03-1896, Sytze te Bergum.
In de geboorteaktes van de drie kinderen staat vermeld dat vader Sjoerd van den Berg “tolgaarder” was. Maar hij was ook koopman. Tenminste, dat lees ik in een redactioneel artikel van de Leeuwarder Courant d.d. 09 september 1891. Sjoerd van den Berg staat dan voor de rechter vanwege meineed.
“Het gezin van Sjoerd van den Berg heeft gewoond op B 22 en was kastelein in de periode 1896 tot 24 mei 1897. Ze zijn toen verhuisd naar Gerkesklooster, Verlaatsterweg 32. Het huis in Gerkesklooster is afgebroken in 1965”. Als ik naar de huisnummering kijk kom ik uit op Zwagerveen. En een aantal advertenties in de Leeuwarder Courant ondersteunen die gedachte.
Uit die advertenties blijkt dat “kastelein” Sjoerd van den Berg een “herberg” te Zwagerveen had.
-
- Leeuwarder Courant, 16 mei 1896
-
- Leeuwarder Courant, 01 februari 1897
Zwagerveen behoorde tot 1941 tot het grondgebied van Westergeest, net zoals de Triemen, Zandbulten, Hanenburg, het westelijk gedeelte van Veenklooster, Keatlingwier, Westerburen en Weerdeburen.
Kunt u meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken? Weet u meer over Sjoerd van den Berg te vertellen of hebt u foto’s? En over zijn ‘herberg’? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
bronnen:
- http://www.foestrumerarchief.nl
- http://www.allefriezen.nl
- Leeuwarder Courant
noodlottig ongeval
1934-07-19, Leeuwarder Nieuwsblad
Op 18 juli 1934 schrijft de Leeuwarder Courant over een “doodelijk verkeersongeval” bij de Kalkhúsbrêge. Het artikel zet ons wat op een verkeerd been als er geschreven wordt over een “zesjarig zoontje”. Want uiteindelijk blijkt het om een vijfjarig dochtertje te gaan. Die bevestiging kreeg ik van mijn moeder, Lieske Steenstra – van Assen.
Trekwei 2 [collectie Foestrumer Archief]
Jacob Hansma werd op 18 november 1897 te Driesum geboren en trouwde op 06 mei 1922 met de 18-jarige Janke Dijkstra. Janke werd op 20 mei 1903 te Westergeest geboren in het gezin van Reinder Dijkstra en Getje Blom. Zij woonden aan de Trekweg 2 waar tot voor kort Aldert en Nynke de Vries woonden.
De woning was destijds [ook] te bereiken was via een klein paadje langs de Trekvaart, voor de “boerderij bij de vaart” langs.
Kunt u meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken? Weet u meer over Jacob Hansma te vertellen of hebt u foto’s? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
bronnen:
- Lieske Steenstra – van Assen
- Leeuwarder Nieuwsblad
- http://www.allefriezen.nl
hystoblog 