Jantje Zwarts is geboren op 23 oktober 1848 in Driesum. Haar geboortehuis stond tussen Eastwâld 1 (Bert en Sonja Zijlstra) en Eastwâld 3 (fam. Meerstra). Zij was de dochter van visser Jozef Franzes Zwarts en Grietje Pieters van Zuijlen. Ze had drie zusters, Baukje, Grietje en Dina en een broer Franciscus Antonius Zwarts. In haar geboortejaar liet heit Jozef een nieuwe woning bouwen op een perceel weiland dat aan de Zwemmer lag en onder het buurtschap Keatlingwier ressorteerde. Deze woning stond ten oosten van de Trekfeart bij de Lange Brêge’. Dit viel dus onder het dorp Westergeest.

De familie Zwarts kwam uit Duitsland. Pake Franciscus Antonius Stevens(zoon) Zwarts kwam van Wolbeck, toenmalig Pruissen. Hij was een Duitse soldaat die deserteerde en vluchtte naar Fryslân en via de familie Van Sytzama in Driezum belandde. Hij koos al snel voor het vrije beroep als visser en heeft in een aak die in de Zwemmer lag tot op hoge leeftijd gewoond. In Driezum werd hij Frans genoemd en Schwarz wijzigde in Zwarts. De bekendste afstammeling van deze Frans Zwarts is de dorpsfiguur Klaas van Nammen sr. en ‘dy koe him ek goed mei de mûle rêde’.

Jantje Zwarts trouwde in 1875 met arbeider Klaas Folkerts Delfstra. In dat jaar wordt een levenloos dochtertje geboren. Op 1 juli 1883 werd Klaas benoemd als peilwaarnemer bij de Langebrug en vestigden de Delfstra’s zich in de woning Trekwei 1. Daarnaast was Klaas wasser en ontvanger bij de cichoreifabriek van Gerben Meijer, die in Eastwâld aan de Trekfeart stond.

Of Klaas veel geluk heeft gevonden in zijn huwelijk valt te betwijfelen. Tien jaar voordat zijn vrouw was beboet met 5 gulden voor smaad en laster, haalde Jantje ook al de Leeuwarder Courant. Klaas had namelijk een advertentie geplaatst waarin hij de lezers opriep om niets te lenen of te borgen aan zijn vrouw. Daar voegde hij aan toe dat hij niets zou betalen. Ook doet hij in 1888 aangifte dat er ’diefstal ten zijnen huizen van verschillende goederen’ is gedaan ‘als: een gouden oorijzer met smallen beugel, gouden halsslot zonder koralen, benevens eenige kleedingstukken’. ‘De diefstal zou zijn gepleegd op den 1sten dezer maand, ongeveer 6 uur, bij zijne afwezigheid en tijdens dat zijne vrouw de koeien drinken gaf op stal in een bij hun huis staand hok’. Zou zijn vrouw Jantje de dief zijn geweest???

In 1904 verhuisden Klaas en zijn vrouw Jantje naar Eastwâld 18. Dit was toen een tsjerkepleats. Zij huurden een klein deel van deze boerderij waar nu Durk Postma woont. Jantje overleed daar op 7 februari 1927 en Klaas volgde haar twee jaar later. Hij overleed in Talma Rustoord in Dantumawoude.

Heit Jozef Zwarts verkocht de woning aan de Zwemmer aan de firma W. en A. Visser Zonen te Heeg. Dit waren zeehandelaren/palingvissers die de woning verhuurden aan o.a. Durk Postma de oerpake van ons redactielid Auke Postma. In 1955 is deze woning afgebrand.

De woning aan de Trekwei 1 kent een veel langere geschiedenis. In 1839 liet Rinze Wijbes Damstra deze woning bouwen. Hij verkocht voor 1848 de woning aan wegwerker Bokke Pieters Fennema (Vennema). A762 (95 ca): was vroeger A2. Huis 1835 gesticht door Renze Wijbes Damstra, die het perceel in 1847 verkoopt aan wegwerker Bokke Pieters Vennema (legger 1176), wegwerker, eigenaar. Erven Bokke Vennema verkopen de woning in 1883 aan Tjallings Minnes Wiersma. Deze verkoopt de woning in 1887 aan Klaas Delfstra. Andere eigenaren zijn molenaarsknecht Jetze Kok uit Stroobos, koemelker Pieter Sjoerds van der Ploeg, arbeider Lieuwe van der Kooi uit Augustinusga, arbeider Auke Jacobs Zijlstra. Die verkoopt de woning in 1922 Teade Steenstra. In 1964 wordt Jacob Auke Spoelstra eigenaar van deze woning die gesloopt wordt en een nieuwe woning bouwt.

Met dank aan Jantsje Wiersma voor een aantal foto’s.