Gerrit Merkus, op 13 januari 1912 in Westergeest geboren, is bijna bij het verlaten van de openbare lagere school in Westergeest nog naar de christelijke school in Triemen gegaan. Wat zou de reden van deze overstap kunnen zijn geweest?

---

Op de valreep. Zo noem ik deze post die ik schreef n.a.v. een vraag via de mail. Omdat Gerrit Merkus op de valreep nog naar de Christelijke school op de Triemen ging.

Gerrit Merkus was de jongere broer van Harmen Merkus. Harmen [1906 – 1977] kennen velen in Westergeest als de vader van Jan Merkus. Harm en Gooitske Dantuma [1912 – 1999]. Veel ‘oud-Westergeastmers’ zullen hen nog als Harms-Goaik kennen. Zij woonden destijds aan de Eelke Meinertswei 22, waar nu Op’e Hichte gevestigd is.

Vader Jan Harmens [30 augustus 1875] was getrouwd met Akke Gerrits Lijzinga [1875 – 1942]. Zij woonden aan de Kalkhúswei. Volgens de gemeentelijke administratie had hij zich opgewerkt van arbeider tot boer. Het gezin was formeel Nederlands Hervormd maar er werd, zoals voor vele kinderen uit Westergeest, gekozen voor de openbare lagere school. En niet voor de Christelijke lagere school die sinds 1885 op de Triemen stond.

Ik weet niet van echte onderlinge onenigheid. Er was wel enige spanning geweest. In het Jaarverslag 1923 van de schoolvereniging werd geschreven dat de onderlinge verhoudingen de laatste jaren niet zo gespannen waren, “waarschijnlijk omdat twee onderwijzers van die school trouwe kerkgangers werden”.

In de notulen van 24 september 1923 werd zelfs geschreven over een actie die gaande was om de openbare lagere school van Westergeest “om te werken” tot een Christelijke lagere school. Niet dat dat een ingeving van het bestuur der vereniging was, maar “in de eerste plaats op de weg van de inwoners van Westergeest” – er was geen bemoeienis van het bestuur.

In december 1923 wijdde de gemeenteraad daar een vier uur durende vergadering aan. Het Algemeen Handelsblad schreef daarover een kort redactioneel artikel. En sloot af met de woorden: “Vier leden, waaronder de wethouders, gingen met links mee, zoodat het voorstel om de school niet op te heffen werd aangenomen”.

Per 1 januari 1924, nog geen week na de raadsvergadering, kreeg meester Johannes Westerkamp» eervol ontslag, wegens het bereiken van “den pensioensouderdom”. Hij was sinds 1892 “hoofd der school te Westergeest”. Meester werd opgevolgd door J. van Weperen die al op 11 december 1923 was benoemd. Meester van Weperen bleef tot 1930, toen werd hij opgevolgd door meester ter Horst.

Wat er rond die jaarwisseling in het gezin Merkus plaats vond en wat er besproken werd, blijft gissen. Maar het kan zo maar zo zijn dat het Nederlands Hervormde gezin voorstander was van het omzetten van de openbare school naar een Christelijke school.

En dat er na de gemeenteraadsbeslissing in december 1923 voet bij het Christelijke stut werd gehouden. Gerrit Merkus ging naar de Christelijke school op de Triemen.
En dan was het een natuurlijk moment voor verandering.

Op de valreep, dat wel.

Heb jij foto’s of aanvullingen in tekst bij deze post? Reageer dan en help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken.

Bronnen:

• Harm Pierik, Ermelo [schreef als gastschrijver» een post over Gerrit Merkus»]
• http://www.allefriezen.nl
• http://www.graftombe.nl
• http://www.foestrumerarchief.nl
• Algemeen Handelsblad, 27 december 1923
• Leeuwarder Courant, 15 februari 1924, 28 juli 1925
• Notulen Christelijke schoolvereniging Triemen-Westergeest