Kalkhuisbuurt – een prachtige foto uit de jaren ’30 van de vorige eeuw. Links, op het paard, zit Renze van Wieren. Vervolgens [van links naar rechts] Dirk van der Veen, Trijntje van Wieren, Maaike Turkstra, Minne van Wieren, Thomas Turkstra, melkboer Reinder Dijkstra, Jelle van Wieren en tenslotte Wiebe Veenstra.

Maar er valt mij nog wat op. Op de achtergrond, tussen de wagen en Wiebe Veenstra door gezien, lijkt een bijzondere paal te staan. Inschattend stond die paal tegenover bijgaande woning, waarvan wij denken dat het Kalkhúswei 32a was.

Op die plek woonde destijds koopman / skearbaes / bokkenhouder Christiaan Harmens Sandman, in de volksmond Chris Sandman [1857 – 1940]. Chris trouwde in 1882 met Geertje Dauwee of Dauwe [1857 – 1933]. In 1890 werd hun dochter Johanna Christina geboren.

Eén van zijn klanten was de Westergeastmer Dirk [of Durk] Hedman Annema [1885 – 1978]. De blauwe kiel van boer Dirk moest, na zijn wekelijkse scheerbeurt bij Chris, buiten luchten vanwege de penetrante bokkenlucht die in de kleding bleef hangen.

Dirk Annema had ook een brik. Daarmee reed hij ‘s zondags vaak de Kollumer familie Heeger [bekend van de kledingzaak] naar de Katholieke kerk in Dokkum. En passant nam hij dan zijn katholieke dorpsgenoten Chris en Geartsje Sandman ‘gratis’ mee. De Heegers konden het beter betalen dan de skearbaes van het Kalkhús, wiens woning dus naast garage Kuipers stond en in 1934 afgebroken is.

En als Chris en Geartsje op eigen gelegenheid naar de kerk moesten, dan gingen ze met de fiets. En een kar daarachter. Voor Geartsje, die zelf niet kon fietsen.

Kalkhúswei 32 a – Folkert Niewijk en zijn zus Klaaske en moeder Jitske Boersma

Wietske de Boer – Wiersma dicht:

Sneintomoarns ried Crist nei tsjerke
Op hurde bânnen nei Dokkum ta
De frou der efter op in karke
Wol 160 poun, hy moast er moed foar ha

Later kwam er de familie Niewijk wonen. Op de foto, voor de woning, staan Klaaske Niewijk [1896 – 1976]», haar broer Folkert Niewijk [1897 – 1967] en moeder Jitske Niewijk – Boersma [1872 – 1951] met een kalf. Jitske was in 1895 getrouwd met melkrijder Hedde Niewijk [1873 – 1935]. Het gezin was Gereformeerd, maar Klaaske ging toch naar de openbare school in Westergeest. Klaaske was kreupel en de school in Westergeest lag voor haar op betere loopafstand.

Tijdens een laatst gehouden foto-avond werd de foto ook getoond. En hoewel er meerdere mensen zijn die na onderzoek denken dat dit de in 1934 afgebroken woning is die aan de Kalkhúswei stond, zijn er anderen die wijzen op de woningen op de achtergrond.

Ik blijf toch denken dat dit de woning wel is. En dat skearbaes Chris Sandman hier ook in heeft gewoond. Tegenover de nieuwsgierig makende paal.

Is de paal misschien daarom wel een zogenoemde barbiersstok? Rond 1905 zou de barbierspaal of barbiersstok in Fryslân nauwelijks meer voorkomen, maar heeft Chris Sandman die paal daar neergezet? Aan de overkant van de weg, zichtbaarder voor voorbijvarende schippers om ook hen te wijzen op zijn ‘zaak’?

Ik zou het graag willen weten …

Heb jij foto’s of aanvullingen in tekst bij deze post? Reageer dan en help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken.

Bronnen:

• foestrumerarchief»
• allefriezen»
• Foestrum
• Nieuwsblad Noordoost Friesland [Kollumer Courant], 29 maart 2013
• Nieuwsblad Noordoost Friesland [Kollumer Courant], 19 april 2013
• graftombe»
• wikipedia»