hystoblog

Home » 2020 » september

Maandelijks archief: september 2020

De ondertrouwkaart [1]

[eigen collectie]

Een ondertrouwkaart van Bouke B. Bijma en Minke R. Nicolai. Het riep bij mij de vraag op wie dit waren. En daarom plaatste ik de kaart op Facebook. Gevolgd door een aantal prachtige reacties én foto’s.

Zo lijkt het er op dat er zelfs een foto van het jonge koppel is, gedateerd op 2 december 1921. Onduidelijk of hier sprake is van een schrijffout, maar het zou gaan om de verlovingsfoto.

Op 23 november 1922 trouwde de toen 31-jarige Bauke Bijma [1891 – 1986] met de 26-jarige Minke Nicolai [1896 – 1983].

De ondertrouwkaart komt uit het archief van Folkert Hiemstra [1919 – 1955]» die getrouwd was met een volle nicht van Bouke Bijma.

Minke was baakster. Van haar is bekend dat ze nooit een jas droeg. In weer en wind fietste ze met ontblote armen.

brand Voorpad [collectie Joke Mulder – Bijma]

Ze hebben gewoond aan het Voorpad in Veenwouden. In 1972 is hun woning door brand verwoest. Waarschijnlijk door kortsluiting. Minke heeft geprobeerd om inboedel te redden, maar liep daarbij ernstige brandwonden op. Daarvoor heeft ze wekenlang in het ziekenhuis moeten liggen. Het dorp heeft hen geholpen met meubels en kleding.

Heb jij foto’s of aanvullingen in tekst bij deze post? Reageer dan en help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken.

bronnen:

“smeerlap, deugniet”

Leeuwarder Courant, 28 mei 1900

Bijvangst. Want ik kwam dit artikel bij toeval tegen. Maar veel te interessant om verloren te laten gaan. Wie waren deze Harm Visser en Jantje Z.?

Jantje Z.

Jantje Z. lijkt Jantje Jozefs Zwarts te zijn, geboren op 23 oktober 1849 te Driesum en daar ook overleden op 07 februari 1927.

Jantje werd geboren in het gezin van Jozeph Franzes Zwarts en Grietje Pieters van Zuilen. Ze was 26 jaar toen ze op 04 maart 1875 in het huwelijk trad met de 22-jarige “daglooner” Klaas Folkerts Delfstra [1852 – 1929]. Klaas was een zoon van Folkert Klazes Delfstra en Hinke Willems Postma.

Op 13 maart 1883 komt moeder Grietje Pieters van Zuilen op 67-jarige leeftijd te overlijden. In “huizinge nummer één Wijk A” te Westergeest. In de akte staat dat zij gehuwd was “met Jozef Zwart, van beroep vischer”. Een koopakte d.d. 20 juni 1883 lijkt er op te duiden dat vader Jozeph Franzes Zwarts zijn woning toen ook heeft verkocht. Want hij trad op als verkoper van “een huis met erf, gelegen aan de Nieuwe Zwemmer”. Medeverkoper is dan o.a. Klaas Folkerts Delfstra te Driesum. Koper van deze woning is Anne Baukes Visser te Heeg.

Harm Visser

Harm Visser blijkt Harmen Tjallings Visser te zijn, geboren op 10 juli 1819 te Wartena en overleden te Leeuwarden op 06 februari 1915. Harm Visser was ook visser en gehuwd met Reintje Brugts Jellema [1829 – 1916].

Het Bevolkingsregister van Kollumerland [1880 – 1900] geeft uitsluitsel, maar roept ook vragen op. Want in dat register staan ze sinds 6 juli 1883 ingeschreven als woonachtig in Westergeest, Huizing ‘A no 1” – dat lijkt dezelfde woning te zijn als waarin Grietje Pieters van Zuilen stierf.

Harmen Tjallings Visser werd geboren in het gezin van Tjalling Boukes en Grietje Theunis. Was Anne Baukes Visser misschien familie van Harmen en heeft hij de woning in 1883 gekocht voor Harmen Tjallings Visser?


Leeuwarder Courant, 23 juni 1881

Een artikel in de Leeuwarder Courant van 23 juni 1881 roept hele andere vragen op. Want twee jaar voor de verkoop in 1883 brandde de woning van “den ouden vischerman Jozef Zwarts, aan de Langebrug” onder Westergeest af. Met moeite konden “de beide oudjes en hunne dochter” hun leven redden. Wat overbleef van de inboedel was slechts de klok.

Jozef Zwarts was verzekerd – werd zijn woning herbouwd? En werd deze woning twee jaar later verkocht? Was dit “huizinge A 1


Het lijkt er in ieder geval op dat Jantje Zwarts en Harm Visser met elkaar te linken zijn via de woning waar Jantje haar moeder overleed. En die misschien niet door maar voor Harm Visser werd gekocht. Zat daarom de emotie hoog bij Jantje Zwart ?

Het is gissen en zal nooit meer te achterhalen zijn …

Heb jij foto’s of aanvullingen in tekst bij deze post? Reageer dan en help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken.

Bronnen:

veldwachter Roorda zeer zwaar gewond

± 1923 – café / smederij Alzerda. Op de voorgrond o.a. v.l.n.r. Wiebe Alzerda, Doris Pilat, Klaas Sikkens, Ype Visser, Trien Alzerda en twee van hun kinderen Griet en Eb.

Het was 7 januari. De eerste woensdag van 1920 in het café van Alzerda te Zwagerveen. Het is onduidelijk wat er die avond al was gebeurd.

Feit is wel dat rijksveldwachter Roorda van Kollumerland aanwezig was. Was de sfeer al verhit?

Feit is ook dat Roorda de 27-jarige Auke Smid, die even naar buiten was gegaan, bij de deur tegenhield. Smid mocht niet meer naar binnen. “Er ontstond eene formeele vechtpartij” en Auke trok zijn mes. De spanning liep op.

Toen Auke Smid uiteindelijk voor de rechter verscheen werden verschillende en erg uiteenlopende verklaringen gegeven over wat er was gebeurd. Zo zou de rijksveldwachter zijn begonnen – er zou [aldus de verdediging] eigenlijk geeist moeten worden “dat veldw. Roorda werd vervolgd wegens mishandeling van Auke”. Maar de Officier van Justitie heeft een hele andere kijk op de gebeurtenissen en acht het optreden van de veldwachter “alleszins verklaarbaar”.

De veldwachter gebruikte zijn sabel. En Auke zijn mes. Het mes trof de Rijksveldwachter “zoo in den buik, dat de ingewanden tevoorschijn kwamen”. Roorda gebruikte zijn sabel en deelde enkele “gevoelige slagen” uit, maar hij moest zich vanwege zijn verwonding terugtrekken.

Het Vaderland – staat en letterkundig nieuwsblad, 09 januari 1920

Roorda kon de woning van T. J. Beerda bereiken. Daar zakte hij in elkaar. Daar werd hij door dokter Tilma van Kollum “in bedenkelijke toestand” doorgestuurd naar Leeuwarden. Omdat zijn darmen op enkele plaatsen doorgesneden waren, moest een gedeelte worden weggenomen. Die operatie slaagde goed, maar het levensgevaar was de week daarna nog niet geweken. Pas op 24 januari kon Roorda het ziekenhuis verlaten.

Smid was in de consternatie gevlucht en daardoor formeel voortvluchting. Hij werd in Duitsland gearresteerd.

Toch kon hij zijn straf niet ontlopen. In september 1920 verschijnt de dan gedetineerde Auke voor de rechter voor “mishandeling van een ambtenaar, zwaar lichamelijk letsel ten gevolge hebbende”. En wordt er recht gesproken:

Leeuwarder Courant, 02 oktober 1920

Heb jij foto’s of aanvullingen in tekst bij deze post? Reageer dan en help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken.

Bronnen:

  • De Tribune, 10  januari 1920
  • Nieuwsblad van Friesland, 09 januari 1920
  • Nieuwsblad van Friesland, 21 september 1920
  • Rolboeken arr. Rechtbanken Leeuwarden, 02 oktober 1920
  • Leeuwarder Courant, 02 oktober 1920
  • Het Vaderland: staat- en letterkundig Nieuwsblad, 09 januari 1920