Home » Westergeest » Eelke Meinertswei
Categorie archief: Eelke Meinertswei
De mysterieuze melkbus
collectie Foestrumer Archief, met eigen accent.
Eelke Meinertswei 19 – Een foto. Getoond tijdens een fotoavond in De Tredder. Het onderwerp was ‘de boeren in Westergeest’. Deze avond de veehouders aan o.a. de Eelke Meinertswei. En toen viel het op. Die ene melkbus. Aan de kant van de weg. Ergens rond 1905 / 1907. Want toen is deze foto gemaakt. Langs de Eelke Meinertswei. Op een plek waar toch geen boerderij stond!? Wel een wagenmakerij – de Âlde Weinmakkerij.
Het is een uitdaging om dit mysterie te ontrafelen. Van wie was deze melkbus. Wie was daar boer? Of ….
bron HisGIS met eigen accent: de pijl wijst richting de Âlde Weinmakkerij.
De eerste stap is een zoektocht op HisGIS. Op de kaarten die daarin staan, wordt de bebouwing in Westergeest weergegeven. Bijgaande foto is een mix. Een mix van een kadastrale kaart uit 1832 plus een topografische kaart uit de jaren 1870-1935. Maar daarop geen bebouwing áchter de Âlde Weinmakkerij.
De zoektocht op HisGIS levert dus niets op.
Volgens Foestrumer Archief zou er mogelijk een Zwaagstra hebben gewoond? Mogelijk geeft dat meer duidelijkheid?
Op het kerkhof van Westergeest kan ik één Zwaagstra vinden. Boukje Zwaagstra [26 december 1875 – 20 mei 1959]. Zij trouwde op 28 mei 1904 met arbeider Klaas Zijlstra [05 maart 1869 – 30 juli 1952]. Haar ouders Durk Zwaagstra en Willemke Postma woonden op Kollumerzwaag, waardoor dit spoor naar de Zwaagstra’s in Westergeest spaak loopt.
1929, Kertiersreed – Het echtpaar links zijn Klaas en Baaije Zijlstra waren 25 jaar getrouwd. De man met sigaar is Klaas Kooistra, gehuwd met Willemke Zijlstra, die zoontje “Lytse Wierd”op schoot heeft. De overigen zijn van links naar rechts:Jitske, Ytsje en Ynskje Zijlstra. De oude baas rechts op de foto is Durk (vader van Baaije, dus de pake van de dames en de oerpake van lytse Wierd). De foto is genomen voor de woning van de familie Zijlstra. Zoon Dirk van Klaas en Baaije [Boukje] wilde niet op de foto [collectie Foestrumer Archief].
Het was bovendien niet ongebruikelijk dat melkbussen, na het melken, niet mee werden genomen naar huis. Maar dicht bij het vee aan de kant van de weg werd gezet. De melkrijder pikte de melkbus daar op en bracht die vervolgens naar de melkfabriek. In dit geval mogelijk Huisternoord te Oudwoude. Daar werd sinds 1899 melk verwerkt.
Zou het mogelijk zijn dat de mysterieuze melkbus van Klaas en Boukje Zijlstra – Zwaagstra is geweest? Dat Klaas achter de Âlde Weinmakkerij vee had lopen? En daar had gemolken waarna de melkbus daar klaar werd gezet om opgehaald te worden?
Het is slechts gissen. Het mysterie van de melkbus is nog niet écht opgelost.
Maar u kunt meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken! Weet u meer over een familie Zwaagstra in Westergeest te vertellen of hebt u foto’s? Weet u meer over een boerenbedrijf achter de Âlde Weinmakkerij? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
bronnen:
Muuranker ‘1860’
Eelke Meinertswei 5
Muurankers zijn vaak aan de buitenkant van huizen te zien en zijn bedoeld om de balken van de verdiepingsbalklaag aan de gevel te verbinden, om de gevel zo te beschermen tegen uitknikken. Soms zijn ze zo gesmeed, dat ze cijfers voorstellen die het jaartal van het bouwjaar weergeven.
In Westergeest zijn een paar gebouwen voorzien van zo’n ‘jaartalanker’, zoals bijvoorbeeld Eelke Meinertswei 5 – één van de monumenten die ons dorp rijk is.
In de geveltop van het voorhuis staat het jaartal 1860. Het is het bouwjaar van deze kop-romp-boerderij, die op de plek staat waar eertijds al een stelpboerderij zou hebben gestaan. Maar op de kadasterkaart 1832 staat [nog] geen gebouw ingetekend en dat roept vragen op !.
Hoe zit dat.
De grond waarop deze boerderij is gebouwd lijkt in 1832 niet bebouwde bouwgrond te zijn van landbouwer Harke Gerbens Hoekstra [1790 – 1858], landbouwer in Westergeest.
Hij trouwde in 1818 met schippersdochter Detje Wijbes Westra [1797 – 1866].
In 1831 huurt hij “een sathe en landen c.a. te Westergeest” voor Hfl 600,00 van ene “Minne Gelts de Jong te Damwoude, verhuurder, tevens als voogd over Baukje Doedes Lawerman; Jacob Doedes Lawerman te Driesum, verhuurder, tevens als toeziend voogd”.
Ik ben er nog niet helemaal achter welke sathe hier wordt bedoeld.
Op 22 november 1834 koopt Harke Gerbens voor Hfl. 852,00 een woning. Schoonvader Wijbe Martens Westra staat borg voor de aankoop.
De verkopers van deze woning zijn Rinze Rinderts Triemstra [1760 – 1842] en zijn inmiddels getrouwde dochter Baukjen Rinzes Damstra – Triemstra [1790 – 1874]. Het lijkt er op dat Rinze Rinderts zijn woning verkocht vanwege het overlijden van zijn vrouw Eelkje Aans van der Wey [1764 – 17 januari 1834]. Volgens de overlijdensacte overleed zij in huisnummer 108 en was zij kasteleinske.
Maar ook hier is het mij nog niet helemaal duidelijk om welke woning het gaat; in 1832 was herbergier Rinze Rinderts namelijk eigenaar van Trekweg 11 maar ook van wat tegenwoordig café FOESTRUM is.
Het wordt allemaal nog onduidelijker als de overlijdensactes van zowel Harke Gerbens als ook zijn vrouw Detje Wijbes aangeven dat ze zijn overleden in huisnummer 197. Wat volgens mij niet de boerderij met ‘jaartalanker’ 1860 is. Via Harke Gerbens komen we dus nog geen stap dichter bij de vraag over Eelke Meinertswei 5 !
We gaan het anders proberen.
Klaas Vries
Ik denk dat vrijwel elke inwoner van Westergeest de bijgaand afgebeelde “markante kop” van Klaas Vries [1879 – 1942] wel kent. Klaas Vries was getrouwd met Maaike Fokkema [1881]. Zij woonden destijds op Eelke Meinertswei 5 en dat biedt aanknopingspunten – er van uitgaande dat de boerderij al familiebezit was.
In een sfeer-artikel in de Leeuwarder Courant van 01 augustus 1986 staat dat de huidige boerderij is gebouwd op de fundamenten van een afgebrande stjelp.
Meer dan honderd jaar eerder wordt in dezelfde Leeuwarder Courant van 17 augustus 1860 inderdaad geschreven over een brand “in de stelphuizinge bewoond door den landbouwer F. Fockema onder Westergeest”.
Het is de boerderij van Fokke Tjibbes Fokkema [1818 – 1891] en deze man is de grootvader van Maaike Fokkema.
Het Algemeen Handelsblad van 20 augustus 1860 is nog specifieker wat de naam betreft en schrijft over “de boerenplaats van F. T. Fokkema”.
Als ik in de Leeuwarder Courant van 04 september 1860 een aanbestedingsadvertentie zie staan wordt het ook duidelijk dat het inderdaad Fokke Tjibbes Fokkema is die de boerderij weer heeft laten [her]bouwen – lees ook over de nieuwjaarswens die hij rond 1886 ontving◥.
Zo heeft in 1860 de huidige boerderij door een telg uit de bekende familie Fokkema zijn plek gekregen op de grond, die in 1832 kennelijk nog als bouwgrond in gebruik was bij Harke Gerbens Hoekstra.
U kunt meehelpen om onze dorpsgeschiedenis completer te maken! Weet u meer over deze boerderij of over de bewoners? Hebt u foto’s? Plaats dan een reactie onderaan deze ‘post’.
Deze post maakt deel uit van de QR-kuier, Eelke Meinertswei 5
hystoblog 