“Het voorrecht ons gegeven”
“Gelukkig Nieuwjaar”. Of “Folle lok en seine”. Nieuwjaarswensen die we elkaar mondeling of schriftelijk toewensen. Meestal voorzien van mooie [winterse] plaatjes.
In 1886 was dat anders. Eenvoudiger maar toch ‘dieper’. De wens was bijna een zegenbede:
“Het voorrecht ons gegeven”
Zien wij door den Alzegenaar
Het voorrecht ons gegeven,
In welstand te beleven,
’s Behage Hem, naar onzen wensch,
U en Uw huis te sparen,
En, kan het zijn, voor tegenheên
U samen te bewaren.
Hij moge U, om Christus wil,
Ook naar de ziel gedenken,
En aan den invloed van Zijn Geest
U steeds behoefte schenken.
Als dat uw deel is, dan behoeft
Gij hier voor niets te vreezen,
En zal, wat storm er soms ook loei,
Uw einde zalig wezen.
Deze nieuwjaarswens was gezonden aan Fokke Tjibbes Fokkema [1818 – 1891]. Wij zijn deze Fokke Tjibbes al eerder tegengekomen toen zijn boerderij Eelke Meinertswei 5 in 1860 afbrandde. En toen de Nieuwe Zwemmer gegraven zou gaan worden en hij terugkwam op zijn ‘minnelijke schikking’ om afstand te doen van 3 ha, waardoor de provincie de rechter moest inschakelen.
Hij was getrouwd met Maaike Jans Minnema [1817 – 1878]. Toen hij de nieuwjaarswens ontving was hij weduwnaar. En dan lijkt de zinsnede “U samen te bewaren” toch wel bijzonder. Het zal een voorgedrukte kaart zijn geweest. Voorzien van een postzegel linksonder. Aan de kanteling te zien is die postzegel er op geplakt. Maar dat kan ik lastig beoordelen. Ik moet het doen met een afdruk uit de Kollumer Courant van jaren geleden.
Tsja, en dan de afzender. De kaart is “afgezonden”, zoals dat destijds genoemd werd. De afzender heeft alleen initialen gebruikt. En hij woonde te W. De kaart is in Kollum gestempeld, wat erop kán wijzen dat de kaart “afgezonden” is uit Westergeest. Zelf schreef ik in de jaren ’70 nog wel eens “post Kollum” op een kaart die ik naar familie zond.
Wiepkje Fokkema – de Bruin
Door de focus op Westergeest te leggen lijkt de zoektocht naar de afzender makkelijker te worden. Toch is dat schijn. Met de initialen “d B” kunnen we een paar kanten op. Er valt te denken aan de familie de Bruin. Maar ook de familie de Boer is mogelijk. De Gereformeerde arbeidersfamilie Johannes van der Bij laat ik even buiten beschouwing. De letter van de voornaam lijkt de letter F te zijn. Gevolgd door een onbekende krabbel.
Een F. de Bruin heb ik nog niet kunnen vinden. Een F. de Bruin evenmin.
Er is echter wel een familieband met een familie de Bruin. Uit het huwelijk tussen Wijbe Sijbrens de Bruin [1835 – 1912] en Teatske Klaver [1838 – 1905] werd Wiepkje de Bruin [1858 – 1953] geboren. Zij trouwde in 1877 met Jan Fokkema [1852 – 1916]. In 1901 kocht hij de huidige Fokkema’s Pleats.
Jan Fokkema was een zoon van Fokke Tjibbes Fokkema en Maaike Jans Minnema. De kans is dus groot dat de nieuwjaarsbede is “afgezonden” door familie. Familie de Bruin.
bronnen o.a. :
- Kollumer Courant
- http://www.allefriezen.nl/
En nu u? Als u aanvullende informatie of foto’s hebt dan kunt u reageren op deze post. Samen maken wij dan onze dorpsgeschiedenis completer.
Kampeerkaart
aanvraag kampeerkaart
Het was 26 juni 1950. Een vriendengroep uit Westergeest en Triemen schreef een brief. Gericht aan de Nederlandse Kampeercentrale te ’s Gravenhage. Hun doel was kamperen. In Appelscha. Maar in die tijd kon dat niet zomaar. Daar was een kampeerkaart voor nodig. Elk jaar weer opnieuw. Met een zegel van 50 cent was de kaart geldig.
Boerenknecht Lieuwe Kloosterman [1924 – 2005], fabrieksarbeider Lieuwe Huisman [1925 – 1998], timmerman Arjen Veenstra [1927 – 1993], landarbeider Roelof Schotanus [1930 – 2011], chauffeur-monteur Wieger Bosgraaf [1927], landarbeider Jan Annema [1929 – 1994] en expeditieknecht Jan van Assen [1928 – 1988] verzoeken “onder overlegging van een bewijs van goed gedrag, beleefd toezending van een kampeerkaart”.
De kaart moest bij aankomst worden ingeleverd bij de kampbeheerder. Bij vertrek werd de kaart teruggegeven. Achterop de kaart stonden zeven regels waar de kampeerders zich aan moesten houden. Regels van die tijd. Regels die tegenwoordig betuttelend en onrealistisch ervaren zullen worden.
Zo mochten personen van verschillend geslacht, die niet met elkaar waren getrouwd, “zich van één uur na zonsondergang tot zonsopkomst niet gelijktijdig in één tent bevinden, mits zij tot één gezin behoorden en niet ouder dan tien jaren waren, dat mocht overdag wel mits de tent geopend bleef en de betamelijkheid niet uit het oog werd verloren”.
Het waren andere tijden.
-
- Kampeerkaart Jan van Assen
-
- Jan en Japke van Assen – Jonker
En nu u ? Kunt u meer vertellen over de kampeerkaart? Of over de Westergeastmers die in deze post genoemd worden? Reageer dan op deze post en help onze dorpsgeschiedenis completer te maken.
Op facebookpagina ‘De Westereen toen’ werd een kampeerkaart [juni 1951] van Djoerd Elzinga geplaatst [collectie Minke Olijnsma].
- Kollumer Courant 18 februari 2000
- http://www.graftombe.nl
- http://www.allefriezen.nl
Westergeest landelijk in het nieuws [1895]
In 1859 kwam de kerk van Westergeest landelijk in het nieuws toen tijdens de restauratie muurschilderingen werden [her]ontdekt. Het bleken de – op dat moment – oudste schilderingen in Nederland te zijn.
De staat waarin de schilderingen verkeerden was slecht waardoor de voorstellingen bijna niet te zien waren. Waarschijnlijk is Christus te zien als Rechter met Maria en Johannes. Daarnaast verschillende heiligen.
Op de noordmuur een restant van de heilige Christophorus: de stralenkrans om het hoofd van de heilige met hoofd en hand van het Christuskind.
De schilderingen werden ondanks alles weer overgekalkt tot er in 1957 tijdens een grote renovatie werd geprobeerd om de fragmenten weer zichtbaar te maken. Herma M. van den Berg heeft in haar “Kollumerland en Nieuw Kruisland” een zeer uitgebreid technisch overzicht van de kerk opgenomen waarnaar gemakshalve verwezen wordt.
-
- 03-08-1895, Leeuwarder Courant
-
- 29-08-1895, Leeuwarder Courant
welke ‘huizinge’ was opa’s thuis?
“Onze opa Wiltje Ebes Loonstra geb. 8 jan. 1855 Westergeest in huis nr. 76a. Hij was een zoon van Ebe Wiltje LOONSTRA en Baukje Rudmers HUISMAN. Is er iemand die ons kan vertellen waar dit huisje staat of heeft gestaan?”
De vraag kwam via de SNEUPER bij mij binnen. Op het eerste gezicht een simpele vraag. Maar toch een vraag met venijn. Er bestaan immers geen overzichtslijsten met de ‘huizingenummers’ omgezet naar huidige adressen.
Het gebruik van huisnummers werd omstreeks 1808 voorgeschreven. Toen bepaalde Napoleon dat ieder gebouw een nummer moest hebben. In de jaren 1816/1817 werd er nog een keer omgenummerd. Na nog wat wijzigingen werd in de periode 1960/1965 de dorpsnummering omgezet in de nummering per straat.
Ebe Wiltje LOONSTRA [1824] trouwde in 1852 met Baukje Rudmers HUISMAN [1822 – 1864]. Een jaar later kregen zij een zoon, Wiltje Ebbes. Één dag na zijn geboorte kwam de baby te overlijden “op den zevenentwintigsten dag der maand april des middags ten twaalf ure, in de huizing nommer zes en zeventig a te Westergeest”. We gaan er van uit dat de familie toen ook op dit adres woonde.
Twee jaar later werd ‘opa Wiltje Ebes’ geboren. Op 6 januari 1855. In 1858 overleed hun één week oude zoontje Rudmer. Volgens de overlijdensakte te Oudwoude. In geval van overlijden was de zogenaamde ‘burenplicht’◥ aan de orde. De zes naaste buren van de overledene waren verplicht om alles rondom het overlijden en de begrafenis te regelen. De twee directe buren gingen in het dorp ‘leedzeggen’ en moesten aangifte van overlijden doen op het gemeentehuis in Kollum. “Afmelden” werd dat ook wel genoemd. Uiteraard ging dat met respect en werd het zondagse pak daarvoor aangetrokken.
Toen de jonge Wiltje Ebes overleed werd ‘afgemeld’ door Meindert Klazes de GROOT en Wijbe IJjes WESTRA. Via de overlijdensgegevens van deze mannen hoopte ik op het spoor te komen van ‘huizing nommer zes en zeventig a te Westergeest’.
Maar deze insteek bracht mij niet verder. Ik kreeg uiteindelijk wel de indruk dat ‘huizing nommer zes en zeventig a te Westergeest’ ergens in het kadastrale midden van Westergeest zou moeten staan. Mijn focus kwam op de Triemen te liggen.
Voor iets heel anders gebruikte ik weer een keer HISGIS. Kadastergegevens uit 1832. Ik kreeg een ingeving om de kadastergegevens van het huidige Triemen te bekijken. En de overlijdensaktes van de toenmalige bewoners er naast te leggen. Met name de overlijdensaktes van rond 1832. Die geven m.i. een redelijke overtuiging dat de genoemde ‘huizinge’ dezelfde zou kunnen zijn als de woning in HISGIS genoemd. Toen ik die onderzoeksrichting insloeg, boorde ik een voor mij onbekende combinatie aan waarmee ik bijgaand overzicht samenstelde.
Twee maanden nadat de vraag via de SNEUPER bij mij binnen kwam, stuurde ik deze bevindingen naar de vragenstelster. Zij en haar broer kunnen nu heel dicht bij de veronderstelde geboorteplaats van ‘opa Wiltje Ebes’ komen. Volgens mij ergens in de rode cirkel op bijgaande foto.
Door de zoektocht naar het thuis van ‘opa Wiltje Ebes’ kreeg ik ook beter zicht op de ‘huizingenummers’ omgezet naar huidige adressen. Op dit blog een overzicht van de ‘huizingenummers’ naast de huidige adressen.
En nu u – als u wat kunt bijdragen aan deze post nodig ik u van harte uit om te reageren. Samen maken wij onze [dorps]geschiedenis dan completer.
bronnen:
- FOESTRUM
- http://www.hisgis.nl/
- http://www.allefriezen.nl/
- mailwisseling met Aaltje MIEDEMA
- GOOGLE earth
hystoblog 