Mijn betovergrootvader is geboren in Kollum (of onder Kollum – weet jij de betekenis van ‘onder’?). Bij zijn vader (Henne Haijes de Vries (1793-1847) staat vermeld dat hij geboren en gestorven is in Westergeest. Ik denk niet dat hij zijn leven hele leven daar heeft gewoond. In de overlijdensakte van zijn eerste vrouw staat dat zij overleden is in nommer 30 Wijk D onder Kollum. Een van de kinderen overlijdt in huizing 28 Wijk D. In de overlijdensakte van HH staat dat hij in huisnr. 31a te Westergeest is overleden. Weet jij waar huisnummer 31a was?
Henne Haijes de Vries werd geboren in het gezin van Haye Hennes de Vries en Hiltje Oenzes Veenstra. Hij werd geboren voordat dat in een burgerlijke stand werd bijgehouden, maar zijn huwelijksakte meldt dat hij “onder Westergeest” zijn eerste levenslicht zag.
Die huwelijksakte is van 28 maart 1820, toen hij op 26-jarige leeftijd trouwde met de 15-jarige Froukje Jacobs van der Bijl, dochter van Jacob Meinderts van der Bijl en Vroukje Luitjens.
Het begrip “onder Westergeest’ of “onder Kollum” lezen we vaker. Ik denk dat het een afkortende vorm is van ‘onder de klokslag van Westergeest”. Klokslag betekent dan het rechtsgebied van stad of dorp, buiten de eigenlijke stads- en dorpskern.
Samen kregen ze
- 14-03-1821, Haye
- 13-02-1823, Jacob
- 26-05-1825, Luitjen
- 30-08-1827, Auke
- 09-02-1830, Trijntje
- 02-09-1833, Douwe
Op 27 augustus 1835 kwam aan al hun geluk een triest einde toen moeder en boerin Froukje “onder Kollum” kwam te overlijden.
Landbouwer Henne de Vries bleef achter met kleine kinderen en trad al snel in het huwelijk met Akke Egberts de Vries [1802 – 1881]. Met haar kreeg hij als eerste een dochter die werd vernoemd naar zijn eerste vrouw:
- 30-05-1839, Froukje
- 30-11-1840, Egbert
Egbert werd nog “onder Kollum” geboren, maar toen koopman Henne de Vries op 20 juni 1847 wam te overlijden, werd in de overlijdensakte vermeld dat hij koopman te Westergeest was. Hij stierf in “huizinge nommer eenendertig a te Westergeest”. De 50-jarige timmerman Haike Jans Mellema en de 26-jarige Gauke Harmens Zijlstra verzorgen het zogenoemde ‘afmelden’».
Nu is er sinds de invoering van de huisnummering veel gewijzigd. Dat maakt een één-op-één vertaalslag naar een huidig adres lastig. Langzaam maar zeker probeer ik wel een beeld te krijgen van de huisnummering in het kadastrale gebied van Westergeest. En dat gebied is groter dan het huidige dorp» – of dat gelijk op gaat met “de klokslag” is mij niet duidelijk.
Wat ik niet helder krijg is de connectie tussen Henne de Vries en “huizinge 31a”. Want toen de driejarige zoon van timmerman Haike Jans Mellema, Pieter Haikes, overleed op 24 januari 1848 werd in zijn overlijdensakte ook “de huizing nommer eenendertig a te Westergeest” vermeld – het kan toch haast niet anders of dat is dezelfde woning als waarin koopman Hinne H. de Vries een half jaar eerder stierf?
Als ik naar de HISGIS-gegevens kijk, zie ik in 1832 het Huis en Erf van timmerman Haije Jans Mellema op wat nu Foarwei 10, 9298 JL Kollumerzwaag is: mogelijk dus “huizinge 31a”.
Bronnen:
- Gerard de Vries
- Encyclopedie van Friesland
- allefriezen.nl
- hisgis.nl
Weet u n.a.v. deze post hier meer over te vertellen? Help mee om onze dorpsgeschiedenis completer te maken. Reageer door hieronder een reactie te plaatsen of stuur een mail».
hystoblog 